Kredilerdeki pazar payı yüzde 2.5 olan bir banka genel müdürüsünüz, “ölen madencilerin bankaya olan kredi borçlarını sildiğinizi” ilan ediyorsunuz. Rakam soruyorlar, yanıt vermiyorsunuz. Ölen kaç madencinin bankanıza borcu var? Sessiz kalıyorsunuz.
Yardım ve bağış özeldir diyorsanız, Soma şubeniz aracılığı ile ölenlerin yakınlarına ulaşırdınız. Yok tribünlere ne kadar yardımsever olduğunuzu duyurmak istiyorsanız, bunun açık bir biçimi var aslında; bir yardım miktarını açıklarsınız, kimsenin de küçümseme hakkı yok orada.
Bakın bu popülizm kokan hareketin olasılık hesabı nasıl?
Basit ama ‘mükemmel’ bir olasılık hesabı;
1. ‘Mükemmel’ olsun diye önce 301 madencinin tamamının kredi kullanıyor olduğunu varsayıyoruz. Bu durumda, pazar payına göre o banka 8 madenciye kredi vermiş olabilir.
2. 1000-1500 TL arası maaşı olan ve ev kirası ödeyen bir birey, üç yıllık vade ile alsa alsa 5000 TL kredi alabilir. Bu da, aylık 200 TL geri ödeme demek. Daha kısa vade ile zor. Çünkü aylık ödemeyi kabaca üçle çarpmanız lazım. Haydi biraz esnek olsunlar, kredi miktarı 8000 TL olsun.
3. (8 X 8bin)=64 bin TL eder.
Bu rakam da en ‘mükemmel’ olasılıkla çıkan rakam.
Bankalar muğlak sayılarla neden böyle elim bir konuda duygu sömürüsü yapıyorlar?
İşin başka bir boyutu da, bankalar müşterilerine bireysel kredi teklifi sunarken hayat sigortasını da öneriyor. Şöyle bir ‘olta’ tarafı var; eğer hayat sigortası da yaptırırsanız, bireysel kredideki faiz oranınız daha düşük oluyor. Hayat sigortası, başınıza bir şey gelirse krediyi kapatıyor. Sözün özü; ‘kredi borcunuzu sildik’ temelsiz de kalan bir ‘kıyak’, sahte bir ‘iyilik’.
Oysa bankalar bu tribün şovuna soyunmak yerine, basit bir yola girebilirdi; Soma’da şubesi olan her banka, en küçüğü 100 bin TL’den başlayarak verse en az 4 milyon TL’lik bir bağış çıkar. Hatta Bankalar Birliği çatısı altında yardım kampanyası açıp, hatırı sayılır bir fon oluşturabilirlerdi.
Tribüne oynamak, popülizm; işi pespayeleştiriyor.
